آیا یک روز ادیان بر علیه هوش مصنوعی قیام خواهند کرد؟ (نگاهی دینی به هوش مصنوعی در یک میلیون سال بعد)

کمتر از ۷۰ سال از ظهور اولین کامپیوتر و کمی پس از آن، هوش مصنوعی,,، می‌گذرد. در همین مدت کوتاه به کجا رسیده‌ایم؟ کامپیوتری که به اندازه یک سالن بود در حد یک ساعت مچی و چه بسا بسیار ریزتر، کوچک شده است و هوش مصنوعی,, می‌تواند راننده ماشین و هواپیما و... شود!

گاهی به فکر فرو می‌روم که با این سرعتِ رشد، هزار سال بعد (چه بسا صد سال بعد) به کجا خواهیم رسید؟ اصلاً بیایید یک میلیون, سال بعد را تصور کنیم که هیچ شک و شبهه‌ای در کمال هوش مصنوعی,, نباشد.

آیا می‌توانید برای یک میلیون, سال بعد رؤیاپردازی کنید؟ به نظر شما عجیب‌ترین چیزی که آن زمان رخ خواهد داد چه خواهد بود؟

از منظر دینی، من فکر می‌کنم تا آن زمان بسیاری از مفاهیم دینی نیاز به بازنگری خواهند, داشت. به طور مثال «طی الارض» دیگر یک امر روزمره و ساده خواهد شد. همانطور که در مطلب «آیا یک روز تخت ملکه سبا در یک چشم به هم زدن منتقل خواهد شد؟» گفته بودم، قطعاً یک روز هر چیزی چه بسا انسان و موجودات زنده در یک چشم بر هم زدن نه تنها از جایی به جای دیگر بر روی این کره خاکی بلکه بین سیارات منظومه‌های دیگر و چه بسا شاید بین آسمان‌های هفتگانه منتقل شوند. احتمالاً هوش مصنوعی,, بتواند با نگاه به شما مانند اولیای خدا بگوید که مثلاً یک ساعت پیش یک دروغ گفته‌ای. فلان میزان نگاه حرام داشته‌ای و...

اما چیزی که برایم جالب است این است که: یک میلیون, سال بعد، قطعاً هوش مصنوعی,, بیش از هر دانشمند دیگری درباره هر چیزی اطلاعات خواهد داشت. سؤال این است که اگر ادیان, مختلف به هوش مصنوعی,, عرضه شوند (که قطعاً نیازی به عرضه نیست چون خودش از قبل همه کتابخانه‌های دنیا را در کسری از ثانیه تحلیل کرده است) و سپس مثلاً یک نفر که گوشی کاملاً هوشمندی به نام آیفون دارد (قطعاً که تا آن زمان مفهومی به نام گوشی وجود نخواهد داشت و افراد با کامپیوترهای کاشتنی که به محض تولد در بدن خود کار می‌گذارند همه کار خواهند, کرد؛ و شاید هم نیاز به کاشتن هیچ چیز نباشد! اما به هر حال)، به دستیار صوتی‌اش، Siri، بگوید:

هِی سیری! کدام دین بر حق است؟

آنگاه فکر می‌کنید هوش مصنوعی,, که به تمام نگاشته‌های بشری از یک میلیون, و چند هزار سال قبل دسترسی دارد و می‌تواند همه را به بهترین شکل (بسیار بهتر از انسان) تحلیل و نتیجه‌گیری کند، چه خواهد گفت؟

اگر مثلاً بگوید: «تحلیل‌های من نشان می‌دهد که دین ایکس بر حق است» آیا ادیان, دیگر می‌توانند این هوش مصنوعی,, را تحمل کنند؟ آیا ادیان, حداقل در ابتدا تلاش خواهند, کرد که این هوش مصنوعی,, را تحریم کنند؟

سؤال این است که:

آیا هوش مصنوعی,, نیز مفاهیمی مانند تعصب، دروغ و... را یاد خواهد گرفت؟ (آیا اصولاً هوش بدون تعصب و دروغ و... معنی پیدا می‌کند؟)

اما احتمالاً بتوانیم از سیری یا کورتانای آن زمان بپرسیم: «هِی کورتانا! بدون تعصب جواب بده: کدام دین بر حق است؟»

اصلاً سؤال اساسی‌تر این است که آیا یک میلیون, سال بعد، نیازی به دین خواهد بود؟ هوش مصنوعی با تحلیل همه ادیان, و همه نظرات بشری و غیربشری به بهترین راه حل‌ها برای رسیدن انسان به سعادت دست یافته است... آیا موقعیت‌هایی مثل قاضی، رئیس جمهور، مرجع تقلید، رهبر و... را هوش مصنوعی بهتر از انسان اشغال خواهد کرد؟

اگر بحث ظهور امام زمان را وسط بکشیم، در روایات داریم که در آن زمان حتی در پستوهای خانه‌ها نیز عدالت برقرار خواهد شد. آیا می‌توان این را اینطور تفسیر کرد که در آن زمان هر کسی به راحتی به عقلِ کلی به نام هوش مصنوعی دسترسی خواهد داشت و مثلاً یک زن و شوهر بر سر یک چیز درگیر هستند و نمی‌دانند که کدام یک از آن‌ها درست می‌گویند. آیا اگر آن‌ها از سیری بپرسند که:

«هِی سیری! حق با کدوم یکی از ماست؟»

آیا هوش مصنوعی به راحتی نخواهد توانست حتی بدون شنیدن مسأله‌ی مورد نزاع، بگوید حق با کیست؟ و آیا انسان ناچار نخواهد بود که به این هوش مصنوعی احترام بگذارد؟ چون می‌داند که تعصب و طرفداری بی‌جا و دیگر اشتباهات انسانی در آن راه ندارد یا حداقل، صفات رذیله را خودش در دستگاهش خاموش کرده؟

به هر حال، احساس می‌کنم فکر کردن درباره آن زمان انسان را به راه صحیح هدایت می‌کند. اگر شما به این فکر کنید که یک روز خواهد آمد که هوش مصنوعی به راحتی می‌فهمد که شما دروغ می‌گویید یا تعصب به خرج می‌دهید یا هر کسی می‌تواند به آنچه می‌کنید و می‌گویید دسترسی داشته باشد و دیگر حریم خصوصی‌ای وجود نخواهد داشت، این، ناخودآگاه باعث می‌شود همین حالا هم مراقب باشید... (چه بسا من فکر می‌کنم حتی مردم آن زمان می‌توانند به عقب برگردند و حتی به خلوت‌های من و شما هم دسترسی داشته باشند؛ واقعاً چیز پیچیده‌ای نیست)

شما درباره یک میلیون, سال بعد چه فکر می‌کنید؟ می‌توانید در بخش نظرات نظر خود را بگویید، خدا را چه دیدید شاید مردمِ آن زمان وارد سایت archive.org شدند و در بخش ماشین زمان، حرف‌های من و شما را خواندند و دیدند که چه جالب، برخی انسان‌ها، یک میلیون, سال بعد را به درستی پیش‌بینی کرده بودند... مثل برخی مردم که چند صد سال پیش پیش‌بینی کرده بودند که انسان‌ها پرواز می‌کنند و حالا دیگر این چیزها برای ما بدیهی شده است!

موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند